Pojavom zanata otpočela je druga velika podjela rada do odvajanja zanatstva od zemljoradnje. Rad i privređivanje omogućili su čovjeku da se razvija i napreduje. Vrijeme i iskustvo su mu dali vještinu da “što oči vide, ruke urade“, ali i sposobnost da se stvori ono što nikad niko nije stvorio do tada.
Krajem 19. vijeka dolazi do pojave novih zanata ali, s druge strane, i smanjenja potražnje za zanatskim proizvodima zbog pojave pristupačnije poluindustrijske i industrijske robe. Zanatska proizvodnja postepeno je slabila i odumirala, a u prvim decenijama 20. vijeka uslužne djelatnosti sve više postaju karakteristika gradskih zanatlija.

Stari zanati, kroz tradicionalni način izrade proizvoda i specifičnosti pojedinih područja utkanih u njih, čuvaju i njeguju posebnost i tradiciju Republike Srpske. Znanja i vještine starih zanata, prenose se sa generacije na generaciju, pružajući osjećaj kontinuiteta koji zajednice, grupe i pojedinci, prepoznaju kao dio svog identiteta i kulturne baštine.
Svojim postojanjem, stari zanati podstiču i promovišu poštovanje prema kulturnoj raznolikosti i kreativnosti. Obnova starih zanata je obaveza prema preuzetim međunarodnim ugovorima ali, iznad svega, je obaveza prema našoj prošlosti i budućnosti.
Sadašnje stanje stvara potrebu da se stari zanati obnove i sačuvaju jer samo sačuvani, zaštićeni, revitalizovani i turistički vrednovani stari zanati mogu doprinijeti očuvanju kulturno‐istorijskog naslijeđa Republike Srpske.

Status starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti mogu steći registrovani preduzetnici čiji su način rada, proizvodi, odnosno usluge u skladu sa njegovom pretežnom djelatnošću, odnosno pretežnom djelatnošću izdvojenog poslovnog prostora u sastavu preduzetnika. Sticanje statusa starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti pokreće preduzetnik podnošenjem zahtjeva kod nadležnog organa jedinice lokalne samouprave koji je izdao rješenje o odobrenju obavljanja preduzetničke djelatnosti, odnosno rješenja o obavljanju djelatnosti u izdvojenom prostoru.

Preduzetnik uz zahtjev za sticanje statusa starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti prilaže:

  1. kopiju rješenja o odobrenju obavljanja preduzetničke djelatnosti,
  2. fotografije proizvoda, odnosno grupe proizvoda za pregled i
  3. dokaz o uplati troškova postupka sticanja statusa.

Preduzetnik uz zahtjev može priložiti i druga dokumenta, kao što su:

  1. preporuke, stručna mišljenja organizacija ili stručnih udruženja,
  2. dokazi o dobijenim nagradama i priznanjima i
  3. dokazi o porodičnoj tradiciji izrade proizvoda i slično.

 

Preduzetnik gubi status starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti prestankom obavljanja djelatnosti, promjenom pretežne djelatnosti prema kojoj je stekao status i u drugim propisanim slučajevimai.

Preduzetnik sa statusom starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti dužan je da:

  • djelatnost starog zanata, umjetničkog zanata i domaće radinosti obavlja u skladu sa Pravilnikom o djelatnostima koje se smatraju starim i umjetničkim zanatima i domaćom radinosti („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 70/12) i rješenjem o sticanju statusa,
  • o svakoj promjeni načina obavljanja djelatnosti, izrade proizvoda, odnosno pružanja usluga, a koja utiče na stečeni status obavijesti nadležni organ jedinice lokalne samouprave i
  • omogući kontrolu kvaliteta proizvoda, odnosno usluga.

Pravilnik o djelatnostima koje se smatraju starim i umjetničkim zanatima i domaćom radinosti („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 70/12)