Klaster je oblik preduzetničke infrastrukture koju na jednom geografskom području čine međusobno povezani privredni subjekti koji posluju u istim, srodnim ili različitim djelatnostima i sa njima povezani specijalizovani dobavljači, pružaoci usluga, obrazovne i naučnoistraživačke institucije, agencije i drugi.

Ovaj instrument preduzetničke infrastrukture je takozvani „soft“ instrument, odnosno ne podrazumijeva obavezno ulaganje u infrastrukturu u vidu objekata, kancelarijskog i/ili proizvodnog tipa, već organizovanje i ugovorno povezivanje preduzeća, institucija i organizacija koje učestvuju u lancu vrijednosti jednog proizvoda, ili grupe proizvoda, radi povećanja konkurentnosti, obima proizvodnje, poboljšanja kvaliteta, ili smanjenja troškova. Klasteri sami po sebi mogu biti formalni i neformalni. Mogu biti trajni ili jednokratni (konzorciji za dobijanje poslova). Takođe, mogu biti lokalni, regionalni, nacionalni, ili internacionalni u smislu porijekla i lokacije članova.

  • Smanjenje utroška vremena i sredstava za pronalaženje kupaca
  • Optimiziranje utroška vlastitih resursa u funkciji povećanja konkurentnosti i profitabilnosti
  • Jačanje promotivnefunkcije uz istovremeno smanjivanje troškova istih
  • Značajno smanjenje utroška vremna i resursa u pregovaranje i tehnička pitanja u vezi sa osvajanjem novih tržišta, novih kupaca ili definisanja uslova saradnje sa ostalim partnerima unutar i/ili izvan klastera
  • Podjela troškova i značajne uštede u troškovima poslovanja
  • Povećanje iskorištenosti kapaciteta i uža specijalizacija u vezi sa zajedničkim proizvodima
  • Profitna, odnosno komercijalna privredna društva, odnosno poslovna udruženja, preduzeća ili konzorciji koji formalizuju uspostavljanje „novog“ pravnog lica od strane preduzeća iz reda osnivača, a kasnije i pridruženih članova. Ostvareni profit iz komercijalne djelatnosti klastera dijeli se u skladu sa osnivačkim pravima, ili ugovorima koja preduzeća potpisuju.
  • Neprofitna, odnosno formalno registrovana kao udruženja ili fondacije, koji djeluju u ime i za račun osnivača i članova. Eventualno ostvareni profit mogu koristiti samo i isključivo za unapređenje vlastitih aktivnosti i povećanje efikasnosti rada klastera kao udruženja. Osnivači i članovi nemaju pravo povlačiti ostvareni profit iz udruženja, ali suvereno upravljaju namjenom i upotrebom sredstava.
  1. Usaglašavanje interesa pojedinih subjekata u lancu vrijednosti, pri čemu se jasno moraju definisati pojedinačni interesi svakog eventualnog učesnika, kao i presjek najmanjih zajedničkih ciljeva i interesa preduzeća i organizacija koje iniciraju uspostavljanje klastera
  2. Definisanje kriterijuma za pristup eventualnih ostalih članova i predlaganje osnivačkih akata, pravilnika i statuta, pri čemu se pripremaju svi potrebni akti za pristup osnivanju, u skladu sa zakonski odabranim modelom organizacije klastera
  3. Osnivačka skupština, pri čemu se zvanično sastaju osnivači i potencijalni članovi klastera, na kojoj se zvanično donosi odluka o osnivanju, usvaja statut klastera, pravilnici i ostali dokumenti koji definišu međusobna prava i obaveze budućih članova
  4. Proces registracije, koji podrazumijeva formalizovanje postojanja klastera u skladu sa Zakonom po kojem se formira. Ovaj proces zvanično se završava registracijom klastera u sudu, čime on postaje pravno lice i zvanično počinje sa radom
  5. Imenovanje odgovornih lica, podrazumijeva imenovanje organa klastera u skladu sa statutom i odlukama o osnivanju, te definisanje ovlaštenja pojedinih nivoa, pojedinačnih ovlaštenja i zadataka
  6. Donošenje poslovnog plana podrazumijeva i formalno početak rada klastera sa jasno definisani planovima aktivnosti, očekujućim rezultatima i instrumentima mjerljivosti ostvarenja postavljenih ciljeva

Poslovanje klastera kao profitnog društva se, u procesu osnivanja, ne razlikuje od neprofitnog, osim što u procesu poslovanja podrazumijeva sva poreska i neporeska davanja koja pripadaju nekom profitnom društvu, kao i obavezu registrovanja kao PDV obveznika od trenutka kada godišnji budžet, ili promet pređe iznos od 50.000 KM.

U Republici Srpskoj ne postoji zvanična lista klastera. Uglavnom su registrovani kao udruženja, u skladu sa „Zakonom o udruženjima i fondacijama“. Mnoga od registrovanih udruženja, djelimično vrše funkcije koje bi vršio klaster, ali i mnoga od registrovanih udruženja koja u sebi sadrže naziv „klaster“ u suštini obavljaju funkciju strukovnog udruženja.
Preduzetnički portal Republike Srpske navodi neke od funkcionalnih klastera, koji su osnovani kao klasteri i vrše predviđenu funkciju. Ovom prilikom pozivamo sve klastere u Repulici Srpskoj da nas kontaktiraju i dostave podatke kako bismo ih uvrstili na portal.

Klaster „DRVO“ Prijedor          www.drvo-pd.com
Okuplja grupu poslovnih subjekata sa područja regije koju, osim Prijedora čine Kostajnica, Kozarska Dubica, Krupa na Uni, Novi Grad i Oštra Luka. Klaster „DRVO“ je postigao značajne rezultate na polju jačanja konkurentnosti svojih članova.
Osnovni ciljevi i zadaci:
• Umrežavanje
• Izrada potrebne osnivačke dokumentacije
• Definisanje strategije razvoja klastera
• Klaster menadžment
• Razvoj komunikacione platforme

Klaster informacionih tehnologija Banja Luka      www.itklasterbanjaluka.com
IT Klaster Banja Luka je udruženje od 17 IT kompanija iz Banje Luke koje formalnim spajanjem žele da povećaju kapacitet, konkurentnost i kvalitet rada članica na globalnom IT tržištu.Pored preduzeća klastere okuplja i IT razvojne timove, nevladine organizacije, istraživačke institucije i institucije preduzetničke infrastrukture usa svrhom davanja doprinosa društveno-ekonomskom razvoju Republike Srpske i  BiH.Klaster će svojim djelovanjem omogućiti saradnju IT preduzeća  i razvojnih timova u cilju kvalitetnijeg nastupa na tržištu, kroz zajedničko planiranje, koordinaciju i razvoj resursa svih članica klastera. Osim uvezivanja među članicama, cilj klastera je omućiti povezivanje sa inostranim partnerima i lakši pristup potencijalnim tržištima, kao i pristup informacijama o razvojnim trendovima. U širem društvenom kontekstu, kroz saradnju sa institucijama i drugim akterima, klaster radi na stvaranju povoljnog poslovnog okruženja  i  usklađivanju ponude radne snage sa potrebama IT industrije.

Klaster „Drina-Drvo“ 
tel: 065 526 440
drinadrvo@gmail.com

Klaster drvoprerađivača i šumarstva „Drina-Drvo“ čini 8 preduzeća i 2 šumska gazdinstva sa područja opština Srebrenica, Milići i Bratunac.
Ciljevi ovog udruženja su: kreiranje i sprovođenje strategije zajedničkog nastupa članova na tržištu; ažurno informisanje članova o aktuelnim trendovima u privredi; pružanje informacija o stanju i prognozama na domaćem i stranom tržištu; promovisanje proizvoda članica na domaćem i stranom tržištu; organizovanje stručnih skupova, savjetovanja, seminara i drugih oblika obrazovanja za članove klastera; istraživanje tržišta, praćenje trendova i pribavljanje informacija o novim tehnologijama i opremi; praćenje međunarodnih tendera za dodjelu finansijskih i materijalnih sredstava; borba protiv nelojane konkurencije i monopola; podržavanje zajedničkog lanca snabdijevanja; organizvanje usavršavanja ključnih kadrova članova; prezentacija i zastupanje članova u odnosima sa zvaničnim institucijama RS i BiH, kao i drugim pravnim licima u zemlji i inostranstvu; organizovanje zajedničkih nastupa na sajmovima i okupljanjima privrednika u zemlji i inostranstvu.

„Drvo klaster Banja Luka“         www.drvoklaster.org          

„Klaster organske hrane“ Banja Luka        www.organic.ba  

RTD HEALT CLUSTER                              www.rtdcluster-health.rs.ba   

„Solar group“ – klaster obnovljivih izvora energije      Karađorđeva 2, Banja Luka 

„Udruženje drvoprerađivača“ Mrkonjić Grad

Klaster autoservisa grada Banja Luka       

Klaster „Autosistem“        Lijevčanska bb,  Gradiška